De brief van meester Pascaud aan Albert Lefort

In kisten, kasten en zelfs op de zolder van een schuurtje bij het vakantiehuis dat ik gekocht heb, vond ik allerlei huisraad, boeken, foto's en brieven van vroegere bewoners.
Daaronder bevond zich ook een brief gericht aan de vijftienjarige Albert. De afzender was A. Pascaud, waarschijnlijk Alberts leraar op de school in La Souterraine, hoewel het voor een leraar een wel erg slordige brief is, op een uitgescheurd schriftblad en met allerlei fouten die zijn doorgestreept en verbeterd. De meester weet trouwens niet veel van Albert af. Hij schrijft over zijn kleine broertje, terwijl Albert alleen maar twee zussen heeft.
Maar de inhoud van de brief is zo opmerkelijk (en bovendien heel goed bruikbaar voor het vervolg van mijn verhaal) dat ik hem op pagina 81 van 'De geest van Beaumont' heb verwerkt.
Hieronder staan de scans van de brief, de originele Franse tekst (zonder de doorgestreepte fouten) en de vertaling. Tot slot laat ik zien wat ik voor het boek veranderd heb en waarom.

 

 

La Souterraine 22 Juin 1908

Cher camarade,

Jái reçu tout dernièrement une lettre dans laquelle tu m'annonçais la maladie contagieuse que tu avais eue, le brûlement de tes jouets les plus préférés et principalement d'un album d'images auquel tu tenais beaucoup et que l'on ne voulait pas te laissez aller à l'école. Aussi je t'écris pour te désennuyer et de dire pourquoi on te fait subir ces tourments.
La maladie étant grave et contagieuse on a agi ainsi pour toi et pour les autres. Si l'on n'avait pas détruit tous les objets qui te servaient, tu les aurais touchés et aurais contracté les germes d'une même maladie que la précédente, mais plus grave et qui t'aurais peut être conduit au tombeau.
Ton petit frère en regardant l'album d'images, ta mère en raccommodant tes vêtements, tes camarades à ton contact en classe auraient contracté la maladie, tu aurais le remords d'avoir fait du mal aux autres par ta faute et tu serais désolés.
Il faudra que tu suives tous ls conseils du médecin et de tes parents, parce que s'ils agissent ainsi c'est pour ton bien. Bientôt tu vas retourner à l'école, il faudra beaucoup travailler. Tes camarades ont appris des choses nouvelles. Tu devras t'appliquer pour rattraper le temps perdu.
Je te souhaite du courage et de la patience et te serre cordialement la main.

A. Pascaud

 

 

Vertaling van de brief
La Souterraine 8 juni 1908
Beste vriend,
Ik heb net een brief ontvangen waarin je me schrijft dat je een besmettelijke ziekte hebt, dat al je lievelingsspeelgoed moest worden verbrand, met name het plaatjesboek waar je zo van hield, en dat ze je niet naar school wilden laten gaan. Ik schrijf je ook om je een beetje op te vrolijken en om je te vertellen waarom ze je deze martelingen lieten ondergaan.
Je ziekte is zo ernstig dat ze wel zo moesten handelen, voor je eigen bestwil en voor die van de anderen. Als ze niet al je spullen hadden vernietigd, dan had je ze aangeraakt en besmet met bacteriën van eenzelfde ziekte als de voorgaande, maar dan nog ernstiger en die had je naar je graf kunnen leiden.
Je kleine broertje die in je plaatjesboek keek, je moeder die je kleren verstelde en je vrienden die in de klas met je in contact kwamen, je zou spijt krijgen dat je die anderen door jouw fout kwaad berokkend had en je zou ontroostbaar zijn.
Bovendien, als ze niet al je eigendommen hadden verbrand, dan zouden de bacteriën je opnieuw ziek kunnen maken, maar nu veel erger dan de eerste keer. Dat zou je dood kunnen betekenen.

Je moet goed de raad van de dokter en van je ouders opvolgen, want zij hebben alleen maar het beste met je voor. Binnenkort zul je weer naar school kunnen en dan moet je hard werken. Je vrienden hebben veel nieuwe dingen geleerd. Je moet je best doen om de verloren tijd in te halen.
Ik wens je veel moed en geduld toe, en schud je hartelijk de hand,
A. Pascaud

Verschillen met de brief in het boek
Ik heb voor ´De geest van Beaumont´ niet veel aan de inhoud van de brief veranderd. Bijna alle schuingedrukte passages hierboven vind je op een andere manier terug. Ik vond de originele tekst in dat stuk wat rommelig en heb het een beetje overzichtelijker gemaakt.
Vader Mark zegt dat de brief uit 1933 kwam. Het kwam voor mijn verhaal niet goed uit om Albert al in 1908 te laten sterven.
Op de klassenfoto hieronder staat Albert waarschijnlijk. De foto hangt in de gang van ons Franse huis. Of ook meester A. Pascaud er op staat? Albert was 15 jaar toen hij de bovenstaande brief kreeg. De jongens op de klassenfoto lijken eerder een jaar of tien-elf (de leeftijd die Albert in mijn boek ook heeft, zoals je later nog zult lezen). Ik heb geen idee of meester Pascaud ook dat leerjaar al les aan Alberts klas gaf.

Het wordt uit de brief niet duidelijk wat voor ziekte Albert precies had. Het moet iets gevaarlijks en vreselijk besmettelijk zijn geweest. Open TBC of de natte tyfus?
Albert genas van de ziekte, maar het zou goed kunnen dat hij sindsdien ziekelijk bleef. Drie jaar later, in 1911, is hij op 18-jarige leeftijd overleden.

Ook de vader van Albert had problemen met zijn gezondheid. Dat blijkt uit de brief die op p. 79-80 van 'De geest van Beaumont' staat.
Klik hier voor het origineel van die brief.