Terugblik, maandblad van de Documentatiegroep '40-'45

Een boek over de Tweede Wereldoorlog, dat is duidelijk. Het is een bundel verhalen over deze tijd geschreven door 23 verschillende auteurs, meestal bekende jeugdboekenschrijvers onder redactie van Gerard Sonnemans.

Een aantal van de schrijvers heeft de oorlog zelf meegemaakt, een aantal ook niet, maar aan de verhalen is niet te merken wie die oorlog wel heeft meegemaakt en wie niet. Dat is eigenlijk ook niet belangrijk. Het gaat er tenslotte om een beeld te schetsen, een sfeer op te roepen en daarvoor hoef je er niet zelf bij geweest te zijn.
Het is de kracht van de schrijver dat goed te doen en ik moet zeggen daar zijn de meeste bijzonder goed in geslaagd.

De verhalen omvatten bijna het hele scala van de bekende onderwerpen, zoals het verzet, Rotterdam, pilotenhulp, onderduikers, enz. toch springt er wel eens wat uit en net toen ik een uitnodiging kreeg van het Verzetsmuseum in Amsterdam over Artis in oorlogstijd, las ik het verhaal over de Grebbeberg, hoe de heer Ouwehand, tijdens de meidagen in 1940, naar zijn dierenpark ging om de wilde dieren dood te schieten. Kinderachtig om dit een drama te vinden naast alle soldaten en burgers die ook dood werden geschoten? Ik vind van niet. Het is goed dat iemand ook aan de dieren denkt als hij de strijd om de Grebbeberg beschrijft.
Ook het verhaal over de jodenvervolging is bijzonder goed geschreven door zijn directe benadering. Je maakt het bijna zelf mee en de afloop van deze verhalen kennende maakt het des te tragischer.

Naast al deze verhalen wordt in dit boek ook aandacht besteed aan een uitleg over elk onderwerp waarover werd geschreven. Het lijkt me een boek dat bijzonder geschikt is om in het onderwijs te worden gebruikt om de jeugd een beter inzicht te geven in de toestanden zoals die zich in een oorlog kunnen voordoen. Het gaat immers bij dit soort geschiedenis niet om de jaartallen, maar om de gebeurtenissen en meestal dramatische.

Misschien gaat dan de toekomstige jeugd anders denken over het vraagstuk van Oorlog en Vrede.

Het boek heeft mij geboeid van het begin tot het eind en het zal zeker een opvallende plaats in mijn verzameling krijgen, zodat ik het af en toe nog eens als naslagwerk kan grijpen.

A.P. van Vaalen